روم باستان به عنوان یکی از مهم‌ترین امپراتوری‌های تاریخ همیشه حضور قابل توجهی در صنعت بازی‌های ویدیوئی و خصوصاً سبک استراتژی داشته است. در واقع سازماندهی نظامی پیشرفته‌ی روم و قلمرو وسیعش آن‌ها را به گزینه‌ی جذابی برای طرفداران بازی‌های تاریخی تبدیل کرده است. عنوان Expeditions: Rome نیز از چنین نگرش‌هایی بهره می‌گیرد؛ با این تفاوت مهم که انتخاب سبک نقش‌آفرینی نه تنها امکان تجربه‌ی فتوهات نظامی روم را فراهم می‌کند بلکه اجازه‌ی شرکت در مسائل سیاسی، اجتماعی و مدیریتی این کشور باستانی را نیز فراهم می‌کند. سبک نقش‌آفرینی Expeditions: Rome را به تجربه‌ی منحصربه‌فردی تبدیل کرده که نمی‌شود آن را کاملاً تاریخی دانست ولی بدون شک نگاهی شخصی‌تر به این دنیا ارائه می‌دهد.

در این بازی شما در نقش جوان‌ترین فرزند یکی از خاندان‌های اشرافی جمهوری روم قرار می‌گیرید که به تازگی و به طرز مشکوکی پدرش را از دست داده است. خاندان رقیب شما که احتمالاً در مرگ پدرتان دست داشته است، قصد دارد با وصلت کردن با خواهر بزرگ‌ترتان و از میان برداشتن شما اموال‌تان را تصرف کند. خوش‌بختانه پیش از گرفتار شدن به کمک مادرتان از روم فرار کرده‌اید و به دوست صمیمی پدرتان «لوکولوس» که یکی از پرنفوذترین سیاست‌مداران و فرماندهان روم است ملحق شده‌اید. لوکولوس در حال سرکوبی دزدان دریایی است و شما و یک ژولیوس سزار جوان قرار است به عنوان افسرهای تشریفاتی به او ملحق شوید. متأسفانه طی حمله‌ای قافل‌گیر کننده، سزار جوان کشته می‌شود و موقعیت جنگ تغییر می‌کند. به این ترتیب شما با وجود بی‌تجربگی، رهبری لژیون ویکتریکس را به دست می‌گیرید و برای مقابله با دشمنان روم و توطئه‌های مقابل خانواده‌تان تلاش خواهید کرد.

به این ترتیب، Expeditions: Rome شما را در مرکز صحنه‌ی یکی از مهم‌ترین دوره‌های تاریخ روم باستان قرار می‌دهد؛ صحنه‌ای که بازیگر اصلی‌اش ژولیوس سزار را از دست داده است. به این ترتیب سازندگان این فرصت را فراهم کرده‌اند تا بتوانید یکی از پرنوسان‌ترین دوران روم باستان که میزبان شخصیت‌های مشهوری مثل سیسرون، پامپی و کلئوپاترا است را از نزدیک تجربه کنید و با جایگزینی سزار، در تعیین سرنوشت روم سهیم باشید. در این بین موقعیت شما به عنوان اشراف‌زاده‌ای که ناگهانی به جنگ و سیاست وارد شده، بهانه‌ای به بازیسازان داده تا ساز و کار جامعه‌ی رومی را به شما نشان و آموزش دهند. در واقع با وجود این که بازی‌های سبک CRPG بیشتر فانتزی هستند تا تاریخی، سازندگان Expeditions: Rome تلاش کرده‌اند تا در ضمن حفظ قدرت انتخاب بازیکنان تا جای ممکن به حقایق تاریخی روم نیز نزدیک باشند. البته اولویت با مفرح بودن بازی بوده و تاریخ در درجه‌ی دوم قرار دارد؛ با این وجود کمتر بازی تجربه‌ای مشابه این عنوان ارائه می‌دهد.

این مسئله در یاران‌تان به وضوح مشاهده می‌شود. در واقع یاران اصلی شما در این بازی اعضای گارد پرتورین و از نزدیک‌ترین مشاورانتان هستند و برخلاف حقایق تاریخی تنوع جنسیتی و قومیتی بالایی دارند. با وجود تاریخی نبودن، طیف متنوع یاران روابط پویاتر و فرصت‌های روایی بیشتری ایجاد کرده است. برای مثال یک استاد فلسفه یونانی و یک گلادیاتور کله شق از جمله یازان‌تان هستند که تعامل‌های جالبی با یکدیگر دارند؛ به طوری که گلادیاتور مرتباً آموزه‌های فلسفی این استاد را سطحی برداشت کرده و به نتایج جالبی می‌رسد. البته لازم به ذکر است که یاران شما در این بازی ریشه در واقعیت دارند و از این رو شاید به جذابی یاران عجیب‌تری که در دیگر عناوین CRPG وجود دارند نباشند ولی همچنان دنبال کردن داستان‌هایشان سرگرم کننده است.

گیم‌پلی این بازی عموماً مطابق دیگر عناوین CRPG طراحی شده اما دسترس‌پذیرتر است. شما و پارتی متشکل از گارد پرتورین در نقشه‌ی دنیای بازی که می‌تواند شامل مناطقی چون یونان و مصر باشد، به مکان‌های گوناگون سفر می‌کنید و در راه با رویدادهای تصادفی مواجه می‌شوید. با سفر به نقاط مختلف نقشه با کاراکترهای گوناگون صحبت می‌کنید و به انجام کوئست‌های اصلی و فرعی می‌پردازید؛ کوئست‌هایی که هم به انتخاب‌های شما در دیالوگ‌ها و هم مبارزات بستگی دارند. انتخاب‌های معنی‌دار عموماً بر وفاداری یاران و دیگر اعضای گارد پرتورین و نتیجه‌ی کوئست‌ها تأثیر می‌گذارند. خوش‌بختانه بازی عموماً شما را برای انتخاب‌هایتان تنبیه نمی‌کند و صرفاً به نتیجه‌ای متفاوت (نه بدتر) دست خواهید یافت. از طرفی دیگر سبک بیانی که در ابتدای بازی بر می‌گزینید انتخاب‌های منحصربه‌فردی در اختیارتان می‌گذارند که بسته به موقعیت ممکن است به نفع یا ضررتان باشند؛ بطوری که کاراکتر چرب‌زبان که در مذاکرات موفق است ممکن است قادر نباشد در مواقع لازم از قدرت و نفوذش استفاده کند. در عمل این سبک‌های بیان صرفاً شما را به تکرار بازی تشویق می‌کنند و امکان تغییر یا ارتقاء ندارند.

در این بین لایه‌ی گیم‌پلی دیگری نیز مختص این بازی طراحی شده است. به عنوان فرمانده یا «لِگاتوس» لژیون ویکتریکس شما وظیفه‌ی لشکرکشی، مدیریت ارتش و شرکت در مبارزات بزرگ را نیز دارید؛ از این رو سیستم‌هایی ساده ولی جالب برای این بخش از بازی نیز طراحی شده‌اند. فلسفه‌ی دسترس‌پذیری بازی از همان بخش نقشه نمایان است. در واقع با وجود این که با سفر در دنیای بازی زمان می‌گذرد و آذوقه مصرف می‌شود اما در عمل بازیکنان با محدودیت‌های بسیار اندکی مواجه هستند؛ چراکه هیچ محدودیت زمانی تعیین نشده است و آب و آذوقه به راحتی و به روش‌های مختلف قابل کسب هستند. این مسئله به من اجازه می‌داد تا بدون نگرانی به اکتشاف دنیای بازی بپردازم و مطابق سلیقه‌ی خود پیش بروم. به همین ترتیب مبارزات نوبتی بازی نیز سرراست‌تر از عناوین مشابه هستند. تنوع توانایی‌ها و کلاس‌ها در حد مناسبی قرار دارد که بدون پیچیدگی زیاد، عمق گیم‌پلی خوبی فراهم کرده است. همچنین پس از پایان هر مبارزه سلامتی و توانایی‌های تمام کاراکترها تجدید می‌شود؛ به استثناء آن‌هایی که با به پایان رسیدن سلامتی‌شان زخمی یا کشته می‌شوند.

گیم‌پلی این بازی بر پایه‌ی 4 کلاس اصلی و یک کلاس DLC بنا شده که هر کدام وظایف و توانایی‌های بخصوصی در مبارزه‌ها دارند. برای مثال سپرداران با استقامت‌شان نقش تانک را ایفا می‌کنند و برای حفظ نقاط کلیدی ایده‌آل هستند. در این بین نیزه‌داران با ترکیبی از حملات دوربرد و توانایی‌های پشتیبانی، پشت نیروهای خط مقدمی بیشترین کارایی را دارند. تعاملات و مقابله‌های این کلاس‌ها دینامیک بسیار خوبی در مبارزات ایجاد کرده است که به لطف تنوع تاکتیکی ایجاد شده توسط درخت مهارت گسترده و خاص هر یک از این کلاس‌ها، گیم‌پلی سرگرم کننده‌ای فراهم شده است. علاوه براین آیتم‌های جانبی مانند مشعل و نیزه‌های قابل پرتاب نیز دربازی موجود هستند که امکان شخصی‌سازی بیشتر هر کاراکتر را فراهم می‌کنند. در نهایت سیستم عناصر مطابق آنچه در سری Divinity: Original Sin شاهد بودیم نیز در بازی وجود دارد که با عواملی نظیر آتش، سم و خون‌ریزی عمق مبارزات را باز هم افزایش می‌دهد.

همانطور که اشاره شد، در این بازی با مبارزات نوبتی طرف هستیم. در واقع کاراکترهای منتخب شما، متحدین و دشمنان‌تان هرکدام به نوبت حرکت می‌کنند و هر کاراکتر یک اکشن و مقدار مشخصی حرکت دارد. در این بین برخی توانایی‌ها دفعات مشخصی در هر مبارزه قابل استفاده هستند و عموماً یک اکشن مصرف می‌کنند. جدا از کاراکترها، هر سلاح نیز توانایی‌های مخصوص خود را دارد که برخی از آن‌ها تنها به همراه سلاح‌های دیگر قابل استفاده هستند؛ برای مثال برخی شمشیرها ممکن است توانایی‌هایی داشته باشند که تنها به همراه یک سپر قابل استفاده هستند. به این ترتیب Expeditions: Rome توانسته تجربه‌ی تاکتیک نوبتی بسیار جذاب و عمیق خلق کند که از هم‌کاری سیستم‌ها و مکانیک‌های کوچک‌تر و ساده‌تر تشکیل شده‌اند.

دشمنان نیز از کلاس‌ها و توانایی‌های مشابه شما بهره می‌برند و بعضاً مطابق فرهنگ‌شان بر توانایی‌های خاص تمرکز می‌کنند. برای مثال مردم قبایل شمال آفریقا به سلاح‌های سمی مسلح هستند و سربازانی دارند که اگر کاملاً کشته نشوند پیش از مرگ برای یک نوبت جاودانه خواهند بود. علاوه بر این برخی از سربازان تحت کنترل کامپیوتر که با علامت مهره‌ی سرباز در شطرنج مشخص می‌شوند، بی‌تجربه‌اند و به قاتل‌شان یک اکشن اضافه اهداء می‌کنند. به این ترتیب وجود این دسته از دشمنان نه تنها امکان بالانس کردن مبارزات پرجمعیت‌تر را فراهم می‌کند، بلکه فرصت‌های تاکیتیکی بسیاری را نیز برای شما ایجاد خواهد کرد. در کل طراحی هوشمندانه مکانیک‌ها بخش مبارزات بازی را به یکی از نقاط قوت آن تبدیل کرده است و با وجود اینکه برای مدت‌ها طولانی با یک نوع از دشمنان مباززه می‌کنید، طراحی خوب میدان‌های مبارزه و پراکندگی مناسب مبارزات همچنان لذت بخش می‌مانند. در نهایت باید گفت که بزرگ‌ترین مشکل مبارزات نوبتی بازی طولانی بودن فاز حرکت هوش مصنوعی است. در عناوین مشابه از حقه‌های مختلفی مثل افزایش سرعت انیمیشن یا حرکت همزمان برای کوتاه کردن مدت انتظار بازیکنان بهره‌گیری می‌شود ولی متأسفانه در این بازی شاهد چنین چیزی نیستیم.

مبارزات بازی در چارچوب کوئست‌ها و آماده‌سازی صورت گرفته بر روی نقشه معنا پیدا می‌کنند؛ از این رو این بخش نیز نقش مهمی در گیم‌پلی بازی دارد. از طرفی این نقشه، شهرها و منابع تحت کنترل شما و دشمنان‌تان را به تصویر می‌کشد و میدانی است برای لشکرکشی و کسب فتوحات. شما در ابتدا یک لژیون متشکل از حداکثر 4800 نفر سرباز و 4 فرمانده اختیار دارید و با پیشروی در بازی لژیون‌های بیشتری نیز اختیار خواهید کرد. مبارزه میان ارتش‌ها بسیار ساده است و در واقع بازی شانس و اعداد است تا استراتژی؛ به این صورت که پارامترهایی نظیر تعداد سربازان سالم یک لژیون، روحیه و تجربه‌ی سربازان به همراه تخصص فرمانده‌هانشان عوامل تعیین کننده‌ی پیروز مبارزه هستند.

در عمل مبارزه‌ی میان ارتش‌ها با انتخاب کارت‌های استراتژی صورت می‌گیرد. در واقع ارتش‌ها 4 پارامتر تخصص مثل سواره‌نظام و لاجیستیک در اختیار دارند که نمره‌ی هرکدام در پایان مبارزه اثر مستقیمی بر میزان تلفات، غنایم جنگی و روحیه‌ی سربازان دارد. مبارزات به 4 فاز تقسیم شده‌اند که در هر فاز بازیکن قادر است از میان 3 کارت تصادفی، یکی را برگزیند. این کارت‌ها باعث افزایش و بعضاً کاهش نمره‌ی هر تخصص می‌شوند و بازیکن باید تلاش کند آن‌ها را بالای صفر نگه‌دارد. شما قادر هستید با تولید استراتژی‌های قوی ولی یکبار مصرف و با استخدام فرماندهان متبهر و وفادار شانس پیروزی خود را افزایش دهید؛ با این حال نتیجه‌ی نهایی تا حد بسیاری به شانس شما و وسعت ارتش‌تان بستگی خواهد داشت. به این ترتیب مبارزه‌ی میان ارتش‌ها را می‌توان یک مینی‌گیم ساده ولی سرگرم کننده در نظر گرفت که چندان استراتژیک نیستند.

از طرف دیگر، لژیون‌ها خارج از نبرد میان ارتش‌ها نیز نقش برجسته‌ای دارند؛ چراکه آماده‌سازی برای کامل کردن کوئست‌ها را مستقیماً تحت شعاع قرار می‌دهند. در عمل اردوگاه لژیون‌ها منطقه‌ی هاب بازی محسوب می‌شود که در آن می‌توانید آیتم‌های جدید بسازید، داد و ستد کنید، با یاران‌تان گفتگو کرده و جنبه‌های مختلف نیروهایتان را مدیریت کنید. خصوصاً در اردوگاه‌ها امکان استخدام گاردهای پرتورین وجود دارد که از یاران اصلی‌تان جدا هستند و برای رهبری لژیون‌ها یا شرکت در کوئست‌های بخصوص استفاده می‌شوند. این کاراکترها از همه نظر شبیه یاران اصلی‌تان هستند و تنها داستان بخصوص خود را ندارند؛ از این رو می‌توانید توانایی‌هایشان را برگزینید و بهترین آیتم‌ها را به آن‌ها اهدا کنید. در گیم‌پلی گاردهای پرتورین نقش‌های مختلفی می‌توانند ایفا کنند. آن‌ها جایگزینی برای یاران زخمی شده‌تان هستند، می‌توانند برای بهبود جنبه‌های مختلف اردوگاه‌تان مأمور شوند و در برخی مأموریت‌ها—مثل مبارزات وسیع داستانی و کوئست‌های مربوط به تثبیت فتوحات—نقش کلیدی دارند. دادن فرمان‌های مختلف به ده‌ها کاراکتر به خوبی نفوذ شما را به نمایش می‌گذارد اما حقیقت این است که مدیریت آن‌ها بسیار زمان‌برتر از چیزی بودند که انتظارش را داشتم؛ حقیقتی که باعث می‌شد به آن‌ها توجه کافی نکنم و در مأموریت‌های مهم دچار مشکل شوم.

عملکرد فنی بازی نیز خوب بود؛ بطوری که با فریم‌ریت پایدار و صفحه‌های بارگذاری کوتاه مواجه بودم. این کیفیت به طراحی رابط کاربری در مبارزات نیز سرایت کرده بود و بازیسازان توانسته بودند با نشان‌های ساده ولی مهم عوامل کلیدی مثل هزینه‌ی استفاده از هر توانایی، میدان دید کمانداران و نقاط خطرناک در میدان جنگ را مشخص کنند. در مقابل طراحی اینونتوری بازی بسیار شلوغ و بهم ریخته بود و یافتن آیتم‌ها مناسب زمان بسیاری می‌برد. شاید طراحی بهتر در این بخش مشکل مدیریت گارد پرتورین که پیش‌تر به آن اشاره شد را حل می‌کرد.

طراحی خوب هوش مصنوعی باعث شده تا دشمنان کورکورانه به شما حمله‌ور نشوند و بسته به شرایط دسته‌ای از سربازان تصمیم به حفظ موقعیت برترشان بگیرند. از نظر بصری نیز نتیجه‌ی نهایی قابل قبول است. در واقع با گرافیک‌های نفس‌گیری مواجه نیستیم ولی کیفیت حاضر برای این سبک بازی کاملاً مناسب است؛ خصوصاً ساختمان‌ها و معابد باستانی با کیفیت به تصویر کشیده شده‌اند. حتی انیمیشن‌های استفاده شده در خیلی از موارد کیفیت بالایی دارند و در کنار گرافیک قابل قبول، نتیجه‌ی نهایی را باورکردنی‌تر کرده‌اند. در نهایت می‌توان گفت که صداپیشگی بازی کیفیت پرنوسانی دارد و از ترکیبی از صداگذاری‌های عموماً خوب و گاهاً مصنوعی تشکیل شده است. به همین ترتیب، موسیقی بازی کار بخصوصی انجام نمی‌دهد و نمی‌توان آن را بیادماندی خواند ولی بدون مشکل اتمسفر مدنظر سازندگان را القاء می‌کند.

سری بازی‌های Expeditions برشی کوچک ولی خاص از بازی‌های ویدیوئی را در اختیار دارند. این بازی‌ها از سیستم نقش‌آفرینی خاص خود بهره می‌گیرند تا تجربه‌های تاریخی در اختیار طرفداران قرار دهند. Expeditions: Rome نیز از این قاعده مستثنی نیست و توانسته تجربه‌ای خاص را برای علاقه‌مندان سبک CRPG و روم باستان ارائه دهد. شما قادر هستید روم باستان را در نقش اشراف‌زاده‌ای جوان از نزدیک تجربه کنید و در نقش فرمانده‌ی لژیون‌های روم فتوحات خود را افزایش دهید. به این ترتیب این بازی از مکانیک‌ها و سیستم‌های گیم‌پلی خاص خودش استفاده می‌کند که از مبارزات نوبتی بر پایه‌ی کلاس‌ها، توانایی‌ها و عوامل محیطی و عناصر مدیریتی تشکیل شده است. نتیجه‌ی نهایی عنوانی بسیار سرگرم کننده است که بزرگ‌ترین ایراداتش طولانی بودن نوبت‌های هوش مصنوعی و طراحی پیش پا افتاده‌ی برخی عناصر رابط کاربری می‌باشد می‌باشد.