حدود 9 ماه پیش بود که با عرضه بازی سفیر عشق بازار بی جان بازی‌های رایانه‌ای ایرانی جانی دوباره گرفت. این بازی تاریخی روایتگر اتفاقات سال 60 و 61 هجری و با تمرکز بر ماجرای مسلم ابن عقیل در شهر کوفه بود. بهره گیری از موتور بازی سازی Unreal Engine 4 در کنار گیم‌پلی نسبتا خوب باعث شد تا این بازی به عنوان یک پیشرفت قابل توجه در صنعت بازی سازی ایران شناخته شود؛ البته با این حال بازی مشکلاتی هم داشت که به نظرم مهم‌ترین آن کوتاه بودن بیش از حد و پایان ناگهانی آن بود. چندی بعد مشخص شد که این بازی به صورت یک سه گانه خواهد بود. هر چند با توجه به سابقه صنعت بازی‌های ایرانی شخصا امید چندانی به عرضه ادامه آن نداشتم اما خوشبختانه این موضوع محقق نشد و در روزهای گذشته نسخه دوم این بازی به نام مختار: فصل قیام عرضه شد. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی این بازی بپردازیم؛ با ما در گیمین‌گرویتی همراه باشید.

داستانی از جنس انتقام

داستان بازی چندین ماه پس از پایان نسخه اول سفیر عشق آغاز می‌شود. در این بین وقایع عاشورا به پایان رسیده و مختار اکنون در زندان عبدالله ابن زیاد است و مدام به عدم حضورش در واقعه عاشورا فکر می‌کند و دچار توهمات می‌شود. آموزش‌های اولیه بازی مانند مبارزات و دفاع در همین توهمات به بازیکن منتقل می‌شود؛ این بخش چه از نظر توهمات و چه از نظر مبارزات آموزشی به طور کامل یادآور قسمت آغازین نسخه قبل (سفیر عشق) است که به عنوان گام اولیه این حجم از تکرار کمی ناامید کننده به نظر می‌رسد. پس از این بخش و مشاهده میان‌پرده‌های نسبتا طولانی اولیه، مختار راهی مکه شده و در واقع روایت داستانی از حضور مختار در این شهر و بیعت اون با زبیریان آغاز می‌شود.

داستان مختار ثقفی بدون شک یکی از انتخاب‌های مناسب برای ساخت بازی رایانه‌ای حول واقعه تاریخی کربلا است اما به طور کلی مشکلاتی در این بین هست که تا حدودی مانع درخشیدن این اثر می‌شود. مورد اول به سریال مختارنامه مربوط می‌شود؛‌ این سریال که بارها از شبکه‌های مختلف تلویزیونی پخش شده، به طور کامل و مفصل به سرگذشت مختار ثقفی می‌پردازد. افرادی که علاقه‌مند به تاریخ هستند حداقل یک بار این سریال را مشاهده کرده‌اند و همین موضوع باعث خواهد شد که تمامی اتفاقات و وقایع داخل بازی حس تکرار را به مخاطب منتقل کند. از سمتی دیگر این بازی همانند نسخه قبلی خود کوتاه است (در حدود 6 الی 7 ساعت) و تنها به بخش‌های مهم داستان مختار ثقفی می‌پردازد در حالی که سریال به صورت مفصل‌تر و با جزئیات دقیق‌‌تری به بازگویی این وقایع پرداخته است. به طور معمول یک بازی رایانه‌ای توانایی و آزادی عمل بیشتری را نسبت به یک فیلم و یا سریال در پرداختن به موضوعات تاریخی و حتی داستان‌های فرعی دارد اما در بازی مختار: فصل قیام نه تنها شاهد این موضوع نیستیم بلکه با یک اثر کاملا خلاصه و کوتاه مواجه می‌شویم که شاید برای علاقه‌مندان به تاریخ چندان جالب به نظر نرسد.

اما با وجود این موارد نمی‌توان از بهبود کلی روایت داستانی در طول بازی چشم‌پوشی کرد. در سفیر عشق ما شاهد روایتی سست و بی‌نظم بودیم که نتیجه نهایی آن به مراتب از خلاصه شدن یک داستان بدتر بود اما این بار تجربه‌ و پختگی بیشتر در تیم توسعه مشهود است که به موجب آن روایت داستانی بسیار بهتر و در یک چهارچوب مشخص صورت گرفته و مخاطب را تا انتهای بازی با خود نگه می‌دارد.

تکرار بهبود یافته!

هر چند به طور معمول در یک بازی سه گانه حجم تغییرات در بخش گیم‌پلی و حتی گرافیک به قدری زیاد نیست که با اثری متفاوت و جدید مواجه باشیم اما با این حال توسعه دهندگان تغییراتی جزئی را در حوزه گیم‌پلی ایجاد می‌کنند تا مانع از احساس تکرار و جدایی بازیکن از بازی شوند. تغییرات در بازی مختار کمی متفاوت‌تر از انتظارات صورت گرفته. به عنوان مثال در بخش سلاح‌ها، مبارزات، اسب سواری و حتی انیمیشن‌ها تفاوت به خصوصی نسبت به نسخه قبلی احساس نمی‌شود و از این جهت می‌توان مختار را به نوعی همان سفیر عشق اما با یک شخصیت قابل بازی جدید دانست. این موضوع حتی در ساده‌ترین بخشی که می‌توان در آن تغییر ایجاد کرد یعنی آیتم‌‌های قابل جمع آوری هم وجود دارد و بازیکنان کنجکاو می‌توانند مانند نسخه قبل به جمع‌آوری گنجینه‌های پارسی و از بین بردن بت‌های عربی بپردازند. اما در مقابل این موارد شاهد بهبودهایی در طراحی مراحل هستیم، به طوری که در اغلب موارد بازیکن حق انتخاب بین مخفی کاری و مبارزات تمام عیار را دارد. همچنین دشمنان به صورت هوشمندانه‌تری در طول بازی قرار گرفتند و چالش‌های پیش‌برد مراحل به مراتب بهتر از نسخه قبل است. حضور 2 باس فایت هم در بازی به بهبود هیجان بازی کمک خوبی کرده است.

علاوه بر این موارد بازی از نظر فنی هم بهبود‌های قابل توجهی را تجربه کرده است. یکی از بزرگترین مشکلات فنی سفیر عشق بحث‌ بهینه‌سازی نامناسب و بهم ریختگی انیمیشن‌ها و صداگذاری شخصت‌ها بود که در نهایت باعث عدم هماهنگی صوت و تصویر می‌شد. خوشبختانه می‌توان گفت این در مختار به طور کامل رفع شده‌اند اما در مقابل برخی ایرادات، به خصوص باگ‌ها، نه تنها کاهش نداشته بلکه هم تا حدی روند افزایشی را نشان می‌دهد و ما شاهد باگ‌های جدید و قدیمی در این نسخه هستیم. همچنین یکی دیگر از مشکلات عجیبی که با آن مواجه شدم استفاده بی رویه از منابع سیستم است؛ البته این مشکل تنها در حالتی که فریم ریت به صورت Unlimited قرار داشته باشد ایجاد می‌شود و با قفل کردن فریم ریت در نرخ‌های ثابت فشار وارده بر سیستم به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد؛ به عبارتی می‌توان گفت بازی مختار جزو بازی‌های سبک دسته بندی می‌شود.

به طور کلی در بخش گیم‌پلی شاهد تغییراتی که منجر به تجربه‌ای جدید و یا کمی متفاوت نسبت به قبل شود نیستیم که به نظرم حس تکراری بودن اثر را بیش از پیش به مخاطب القا می‌کند؛ در کنار این موضوع خوشبختانه طراحی مراحل نسبت به گذشته بسیار بهتر و دقیق‌تر انجام شده که تا حدی مشکل تکراری بودن بازی را می‌پوشاند. با این حال همچنان تا یک بازی ایده آل فاصله زیادی وجود دارد.

قدیمی اما موفق

سه گانه سفیر عشق به عنوان اولین بازی ایرانی است که از موتور بازی سازی Unreal Engine 4 بهره می‌برد و نتیجه انتخاب این موتور را می‌توان در گرافیک محیطی زیبا و چشم نواز دید. البته نمی‌توان منکر این موضوع شد که گرافیک بازی مختار یا سفیر عشق همچنان قابل قیاس با بازی‌های بزرگ خارجی که از این موتور بازی سازی استفاده کرده‌اند، نیست؛ اما با در نظر گرفتن تیم مستقل و محدود در کنار تحریم‌هایی که برای توسعه دهندگان ایرانی وجود دارد به نظرم گرافیک ارائه شده چیزی فراتر از انتظارات است و می‌توان امید داشت که با فراهم شدن شرایط مختلف نظیر تیم‌های بزرگ و حرفه‌ای در کنار بودجه‌ مناسب شاهد خلق آثار ایرانی با گرافیک بسیار چشم نواز و جذاب خواهیم بود.

در بازی مختار باز هم مواردی هستند که متاسفانه باید از آن‌‌ها به عنوان نکات منفی یاد کنیم. در درجه اول ما شاهد این موضوع هستیم که شهر کوفه هیچ تفاوتی با نسخه قبلی ندارد و تیم توسعه از همان نقشه استفاده شده در سفیر عشق استفاده کرده و حتی محل‌های فرعی که برای آیتم‌های قابل جمع آوری ساخته شده بودند را هم اصلاح یا حذف نکرده است. مورد بعدی طراحی شهر مکه است که در آن هم از مدل‌های شهر کوفه بهره گرفته شده است، در حالی که شهر مکه در کشوری دیگر و با معماری کاملا متفاوت بنا شده است؛ متاسفانه عدم توجه به این موضوع‌های ساده اما مهم باعث شده تا با محیطی کاملا تکراری مواجه باشیم در صورتی که این پتانسیل وجود داشت که با طراحی و معماری متفاوت شهر مکه علاوه بر جذابیت بیشتر، شاهد بازی پر جزئیات‌تر و دقیق‌تری باشیم.

مورد بعدی متاسفانه انیمیشن‌های نه چندان طبیعی شخصیت‌های مختلف است که بخش عمده آن را باید نتیجه محدودیت‌های ایجاد شده برای کشورمان دانست که مانع استفاده از امکانات روز دنیا برای خلق انیمیشن‌ها شده است. با این حال احساس میکنم به طور کلی هم در انیمیشن‌ها و هم طراحی‌های چهره بهبود‌هایی هر چند جزئی را نسبت به قبل شاهد هستیم که باعث شده تا کیفیت کلی بازی بهتر و قابل قبول‌تر شود؛ اما این بخش هم همانند گیم‌پلی فاصله زیادی تا یک عنوان ایده آل و به روز دارد.

صدای پیشرفت

شاید بتوان گفت بخشی که بیشترین تغییرات مثبت را به خود دیده بخش صداگذاری و موسیقی است. در بحث صدا گذاری اینبار شاهد اضافه شدن گفت و گوی مردم شهر با یکدیگر هستیم و دیگر خبری از سکوت غیر منطقی در دسته‌های مختلف افراد نیست. همچنین یکی از مشکلاتی که سفیر عشق با آن درگیر بود صداگذاری‌های نه چندان طبیعی و گیرای شخصیت‌های مختلف علی رغم استفاده از صداهای آشنا و حرفه‌ای نظیر صدای استاد والی زاده در طول بازی بود؛ اما در بازی مختار این رویه تا حدودی تغییر کرده و شاهد صداهایی بازی شده و متناسب با فضا و داستان بازی هستیم که باعث جذب و همراهی مخاطب می‌شود. در کنار این موضوع موسیقی متن بازی نیز متنوع‌تر و متناسب‌تر با شرایط بازی است. البته گاهی اوقات حضور موسیقی‌های آماده یا کمی تغییر یافته خارجی احساس می‌شود ولی شخصا چنین موردی برایم قابل قبول‌تر از عدم تنوع و موسیقی کم هیجان برای بازی است. در مجموع به نظرم بخش موسیقی و صدا گذاری از نظر پیشرفت بهترین و موفق‌ترین بخش بازی مختار:‌ فصل قیام است.